Roman «Serpen′ dev’janosto peršoho» zaveršuje cykl «Halyc′koï sahy» Petra Luščyka. My poproščalysja z žyteljamy halyc′koho sela Peretyn u važkyj dlja nych čas: majže vsi čoloviky znajšly svoju smert′ u lisi za selom, sam Peretyn bulo spaleno, a ti, chto vyžyv u cij m’jasorubci, opynylysja u dalekomu Sybiru. Tym nečyslennym peretyncjam, jaki lyšylysja na ridnych terenach, sudylosja piznaty vsi «prynady» kolhospnoho žyttja. Use zminylosja vlitku 1991 roku, koly učni miscevoï školy vypadkovo natrapyly na davno zahublenu mohylu vojakiv UPA. Na perepochovannja heroïv do vidrodženoho Peretyna zbyrajut′sja ti, chto pokynuv joho šče u sorokovi roky. Ce zbihlosja z podijamy, jaki nazavždy zminyly ne til′ky žyttja našych heroïv, ale j ostatočno rozvalyly šče nedavno mohutnij Radjans′kyj Sojuz j utverdyly samostijnu Ukraïnu. Te, pro ščo u pidzemnych volohych temnych kryïvkach mrijaly desjatky tysjač povstanciv, narešti stalosja. J u c′omu bula ïchnja velyka zasluha...