«Istoriya rusiv» v iyerarchiyi tekstiv kul′tury ukrayins′koho narodu stoyit′ poruch z «Povistyu vrem’yanych lit» i «Slovom pro polk Ihoriv». Upershe opublikovana rosiys′koyu v 1846 rotsi v Moskvi, tsya knyzhka nevidomoho avtora rozpovidaye pro istorychnyy rozvytok Ukrayiny vid davnyny do druhoyi polovyny CHVIII storichchya. Tryvalyy chas yiyi vvazhaly kramol′noyu, oskil′ky nezaperechno stverdzhuvala samobutniy shlyach rozvytku y utverdzhennya ukrayintsiv yak okremoho narodu zi svoyeyu movoyu, istoriyeyu, tradytsiyamy. Poshyryuyuchys′ u spyskach, tsey tvir, yakyy nazvaly «poemoyu vil′noho narodu», buv vidomyy Pushkinu, Hoholyu, Rylyeyevu, Maksymovychu, a zhodom — SHevchenku, Kostomarovu. Vpershe ukrayins′koyu yoho bulo vydano 1956 roku u N′yu-Yorku, a v 1991-mu v Kyyevi «Istoriya rusiv» pobachyla svit v ukrayins′komu perekladi Ivana Dracha, yakyy napysav u peredmovi: «TSya knyzhka dlya toho, schob my strepenulys′. Vona prychodyt′ do ukrayintsiv zavzhdy u vyrishal′ni chasy. Zayve tverdyty, scho zaraz same taka pora».