V devyatyj tom Sobraniya sochinenij E.V. Il′enkova CHelovek i istoriya voshli raboty po obshhestvenno-istoricheskoj problematike, ne pechatavshiesya pri zhizni avtora. Klyuchevye temy ego razmyshlenij: «sushhnost′ cheloveka» i «bolezn′ otchuzhdeniya», «chelovek i mashina», tovar i tovarnoe proizvodstvo pri socializme, kategoriya celi i problema ideal′nogo. Vpervye v polnom vide publikuetsya poslednyaya kniga Il′enkova o dvuch putyach istoricheskogo razvitiya socializma.