Vijšov drukom drugij tom epіstoljarnoї serії Povnogo zіbrannja tvorіv Pantelejmona Kulіša. Vidannja pіdgotuvali Ukraїns′kij naukovij іnstitut Garvards′kogo unіversitetu ta Іnstitut Kritiki (іnіcіjatori proєktu) razom z Іnstitutom lіteraturi іm. T. G. Ševčenka NAN Ukraїni, Іnstitutom enciklopedičnich doslіdžen′ NAN Ukraїni ta Naukovim tovaristvom іm. Ševčenka v Americі. Golova Redkoleґії Grigorіj Grabovič, golova Redakcіjnoї radi Іvan Dzjuba. Nagadaєmo, čšo Povne zіbrannja tvorіv Kulіša, jake ochopljuє vsju jogo tvorču spadčšinu, skladatimet′sja іz 35 tomіv, rozpodіlenich u 7 serіj: «CHudožnі tvori» (8 tomіv), «Perekladi і perespіvi» (5 tomіv), «Naukovі pracі. Publіcistika» (9 tomіv), «ŠČodennik. Podorožnі narisi, spogadi» (1 tom), «Listi» (10 tomіv), «Maljars′ka spadčšina» (1 tom), «Varia» (1 tom). Numeracіju tomіv vstanovleno v ramkach serіj, naskrіznoї nemaє. Tomi vichoditimut′ mіroju gotovnosti їch do druku. U drugomu tomі vmіčšeno vsі vіdomі listi Kulіša za 1850–1856 roki – vіd času, koli pis′mennika zvіl′nili іz zaslannja v Tulі j do tієї pori, koli jomu nadali pravo zagal′noї cenzuri j vіn dіstav zmogu pіdpisuvati publіkacії vlasnim іm’jam. U cej perіod Kulіš namagaєt′sja «propisatisja» v rosіjs′komu lіteraturnomu procesі – zadlja c′ogo vіn, zokrema, spіvpracjuє v «Otečestvennych zapiskach» і «Sovremennike» jak beletrist (avtor іstoričnogo romanu j avtobіografіčnich povіstej) і jak žurnalіst, jakij steživ za sučasnoju lіteraturoju, pisav vіdguki, gotuvav ogljadi іnozemnoї perіodiki točšo. U 1852–1855 rokach Kulіš energіjno pracjuvav nad Gogolevoju bіografієju. Koli 1855 roku nastupila pevna lіberalіzacіja rosіjs′kogo suspіl′stva, Kulіša zapolonila іdeja «Zapisok o JUžnoj Rusi», kudi mali vvіjti jak fol′klornі materіjali, zіbranі v peršіj polovinі 1840-ch rokіv, tak і novі zapisi. Vodnočas, pobačivši real′nu možlivіst′ publіkacії «Čornoї radi», pis′mennik zachodivsja dooprac′ovuvati ukraїns′ku ta rosіjs′ku versії (z’javilisja 1857 roku). Zagalom nadrukovano 321 list Kulіša j 31 list do n′ogo, z nich vіdpovіdno 154 і 26 – uperše; čše odin ranіše ne drukovanij list podano v dodatkach. Okrіm togo, vže pіdgotovleno do druku «Zapiski o JUžnoj Rusi» (uporjadnik Vasil′ Іvaškіv), trivaє robota nad іnšimi tomami: «Lіteraturoznavstvo. Fol′kloristika» (uporjadnik Vіktor Dudko), proza 1840-ch rokіv (uporjadnik Єvgen Nachlіk), «Čorna rada» (uporjadnik Oles′ Fedoruk), perekladi іz Šekspіra (uporjadnik Oleksandr Boron′).